ประจำเดือนมาไม่ปกติ เป็นภาวะที่เกี่ยวข้องกับรอบเดือนที่ผิดไปจากธรรมชาติปกติ ซึ่งอาจแสดงออกมาในหลายลักษณะ เช่น ความถี่ของรอบเดือนที่ไม่สม่ำเสมอ ปริมาณเลือดที่มากหรือน้อยเกินไป หรือการไม่มีประจำเดือนเลย
ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับผู้หญิงทุกช่วงวัย โดยเฉพาะในวัยรุ่นและวัยใกล้หมดประจำเดือน ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย
ลักษณะของประจำเดือนมาไม่ปกติ
- รอบเดือนห่างหรือถี่เกินไป
– ปกติรอบเดือนของผู้หญิงอยู่ที่ประมาณ 21-35 วัน หากรอบเดือนมาถี่กว่า 21 วัน หรือห่างกว่า 35 วัน อาจถือว่าไม่ปกติ ตัวอย่างเช่น รอบเดือนมาทุก 40 วัน หรือมาทุก 15 วัน ซึ่งอาจเกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนหรือปัจจัยอื่น ๆ เช่น ความเครียดและการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว
- ปริมาณเลือดมากหรือน้อยเกินไป
– หากประจำเดือนมีปริมาณมากจนต้องเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยครั้ง (มากกว่า 3-4 ครั้งใน 2 ชั่วโมง) หรือมีลิ่มเลือดขนาดใหญ่ อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพ เช่น เนื้องอกในมดลูก หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis)
– ในทางตรงกันข้าม หากเลือดออกมาน้อยมาก หรือประจำเดือนเป็นแค่ “คราบ” เบา ๆ อาจเกิดจากการผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำ หรือภาวะอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับร่างกาย
- ระยะเวลาประจำเดือนผิดปกติ
– ปกติประจำเดือนจะมาประมาณ 3-7 วัน หากมานานเกิน 7 วันหรือน้อยกว่า 2 วัน อาจถือว่ามีความผิดปกติ เช่น การมีประจำเดือนยืดเยื้ออาจเกิดจากภาวะเลือดไม่แข็งตัว หรือการมีติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
- ไม่มีประจำเดือน (Amenorrhea)
– การไม่มีประจำเดือนในวัยที่ควรมี (อายุ 15 ปีขึ้นไป) หรือการไม่มีประจำเดือนติดต่อกันมากกว่า 3 เดือนในผู้หญิงที่มีรอบเดือนปกติ อาจเกิดจากภาวะผิดปกติของฮอร์โมน ความเครียด โรคไทรอยด์ หรือโรคทางระบบอื่น ๆ
- ประจำเดือนมามากกว่า 1 ครั้งในเดือนเดียว
– หากรอบเดือนมา 2-3 ครั้งในเดือนเดียว อาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย การใช้ยาคุมกำเนิด หรือการติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์
สาเหตุของประจำเดือนมาไม่ปกติ
– ความเครียดและการพักผ่อนไม่เพียงพอ: ความเครียดมีผลกระทบโดยตรงต่อฮอร์โมนในร่างกาย เช่น ฮอร์โมนคอร์ติซอลที่อาจส่งผลต่อรอบเดือน
– การเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว: น้ำหนักตัวที่ลดลงหรือเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจรบกวนระบบการทำงานของฮอร์โมน
– ฮอร์โมนผิดปกติ: เช่น ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS) หรือไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
– การใช้ยา: ยาคุมกำเนิด หรือยาที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมน อาจมีผลต่อรอบเดือน
– โรคทางระบบสืบพันธุ์: เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือมดลูกโตผิดปกติ
การดูแลและรักษา
หากคุณมีปัญหาประจำเดือนมาไม่ปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและแนวทางการรักษา แพทย์อาจแนะนำดังนี้:
– การตรวจร่างกายและระบบสืบพันธุ์
– การปรับพฤติกรรม เช่น การพักผ่อนเพียงพอ การลดความเครียด และการควบคุมน้ำหนัก
– การใช้ยาเพื่อปรับฮอร์โมน หรือรักษาโรคต้นเหตุ
ประจำเดือนมาไม่ปกติเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้หญิง การสังเกตลักษณะของประจำเดือนและดูแลสุขภาพตัวเองเป็นสิ่งสำคัญ หากพบความผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม
สนับสนุนโดย เครื่องช่วยฟังแบบชาร์จ